Brussels International
Map Collectors' Circle
Kaartlezen met Wulf Bodenstein
Een kaart lees je zoals een boek. En dat kan boeiend en spannend zijn. Wulf Bodenstein is mede-oprichter van de Brussels International Map Collectors' Circle. Geografische kaarten zijn er de gezamenlijke passie van een honderdtalleden. Bodenstein laat ons even in zijn kaarten kijken.
"Cartografen uit een ver verleden beschouwden zichzelf en de plaats waar zij zich bevonden als het oriëntatiepunt bij uitstek. Een cartograaf als Ortelius heeft gesteld dat landkaarten de ogen van geschiedenis zijn," zegt Wulf Bodenstein. De man is een Duitser die Groot-Brittannië opgroeide, getrouwd is met een Franse vrouw en in Brussel woont. "In 1998 kwam ik enkele mensen tegen die even gepassioneerd waren door landkaarten als ik. Het waren verzamelaars, handelaars, antiquairs of boekenverkopers. En wij besloten toen met acht stichtende leden om de vzw Brussels International Map Collectors' Circle op te richten. Wij wilden een zo groot mogelijk publiek bereiken en dat is ons ook gelukt. Wij hebben momenteel een honderdtal leden. Meestal Belgen maar ook liefhebbers uit verschillende Europese landen en daarbuiten. Als voertaal kozen we voor het Engels en dat blijkt geen enkel probleem te zijn."
"Jaarlijks wordt een studiedag georganiseerd waarbij zowel de leden als het ruimte publiek welkom zijn. Daarbij wordt de nadruk gelegd op het feit dat oude landkaarten ons heel wat kunnen vertellen over ons cultureel en historisch erfgoed. Daarnaast worden ook bezoeken georganiseerd aan zowel publieke als private kaartcollecties. En tenslotte organiseren wij om de twee jaar een bijeenkomst met een historisch aspect van de cartografie als onderwerp. We hebben ook als bijeenkomsten gehouden over de manier waarop met oude kaarten moet worden omgegaan en hoe ze in goede staat kan bewaren. Door oude kaarten goed te bestuderen kan men ook symbolen interpreteren. Voor onze jongste excursie trokken we naar de Nationale Bibliotheek in Parijs. Daar konden we kennis maken met de meest fantastische collectie wereldbollen en atlassen ter wereld."
We krijgen ook advies van professor Elkhadem, het hoofd van de Afdeling Kaarten en Plannen die verbonden is aan de Koninklijke Bibliotheek. Hij heeft ons verschillende keren ontvangen. En hij bracht ons bijvoorbeeld op het idee om ons volgend colloquium (op 9 december) te wijden aan het thema 'Van de Lage Landen tot de Zee'. We zijn maar een klein clubje, maar de grootse specialisten van de cartografie zullen aanwezig zijn." zegt Wulf Bodenstein.
Kaarten lezen
"Na wat oefening kan je in een kaart wandelen door gewoon je vinger te volgen. Oude kaarten kan je vergelijken met hedendaagse. Je merkt de verschillen en je kunt op die manier een reis doorheen de geschiedenis maken. De allereerste kaarten toonden de wereld zoals de Romeinen hem kenden. Eerder beperkt dus, want Amerika werd pas veel later ontdekt. De cartografen uit die tijd tekenden bij de landkaarten ook allerlei al dan niet bestaande mythische dieren en personages, wat nu nogal potsierlijk overkomt. Vanaf de Verlichting zijn Franse cartografen ook aan het werk gegaan om landkaarten in te vullen met geografische opmetingen. De kaart werd op die manier een handig gebruiksvoorwerp.
Brussel
"Je kan aan de hand van kaarten ook de evolutie van een stad als Brussel volgen. Leg gewoon een stadsplan van Brussel van nu naast een oude stadskaart en je weet meteen wat ik bedoel. Voor handelaars en bezoekers uit de zestiende of zeventiende eeuwwas een stratenplan van haast onschatbaar waarde. Aan de hand van die kaarten wisten de mensen waar ze zich bevonden, waar de stadspoort zich bevond en welke taveerne men kon bezoeken of eventueel de paarden stallen."
Freddy Smekens